ความเชื่อเกียวกับผีย่าหม้อนึ่ง ผีของคนล้านนา
การดำรงอยู่ของวิถีชีวิตคนล้านนาตั้งแต่สมัยโบราณกาลจะมีความเกี่ยวพันกับศาสนาและความเชื่อทางพิธีกรรม
ที่มักจะอาศัยอำนาจสิ่งลี้ลับเหนือธรรมชาติที่บางครั้งหาข้อพิสูจน์ไม่ได้
ไม่ว่าในยุคใดสมัยใดพิธีกรรมความเชื่อเช่นนี้ก็ยังคงอยู่คู่กับคนล้านนาอย่างไม่มีวันสูญหาย
ความเชื่อเรื่องการนับถือผี และวิญญาณถือได้ว่าอยู่คู่กับคนล้านนามาช้านานจนแยกจากกันไม่ออก
โดยเฉพาะผีบรรพบุรุษนั้นมีบทบาทสำคัญอย่างมากต่อการดำเนินชีวิตทั้งในอดีตและปัจจุบัน
ทว่ายังมีพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับ "ผี"
อีกพิธีหนึ่งที่ปัจจุบันนับวันกำลังจะสูญหายไปเพียงเพราะความเจริญก้าวหน้าของเทคโนโลยี
รวมทั้งการรับเอาวัฒนธรรมจากต่างชาติเข้ามาใช้ในสังคม พิธีกรรมที่ว่านี้ก็คือ
"ผีหม้อนึ่ง" ซึ่งเป็นการเชิญวิญญาณของปู่ดำ
ย่าดำเพื่อถามไถ่เหตุการณ์และเรื่องราวต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น
พิธีกรรมเช่นนี้ยังคงมีปรากฏให้เห็นในหมู่บ้านแถบชนบท
"ผีหม้อนึ่ง"
เป็นพิธีกรรมโบราณของคนล้านนาที่สืบทอดต่อกันมานับร้อยปี
การลงผีหม้อนึ่งส่วนใหญ่จะถามไถ่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับตน เช่น
การเจ็บไข้ได้ป่วยรวมไปถึงการทำนายในเรื่องอนาคต
การลงผีหม้อนึ่ง จะใช้ขันตั้งเพียง 24 บาท ดอกไม้ธูปเทียนอีก 24
ชุดใส่ลงไปในกระด้งซึ่งบรรจุข้าวสาร และได้จุดธูปเทียนเพื่อเรียกวิญญาณของปู่ดำ
ย่าดำ ซึ่งเป็นผีที่จะต้องเข้ามาสิงในหม้อนึ่งแล้ว ชาวบ้านที่มาก็จะถามไถ่ถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
เป็นต้นว่า สาเหตุที่ตนเองมีอาการเจ็บไข้ได้ป่วยเนื่องจากอะไร
หลังจากนั้น ก็จะตอบโดยการใช้แขนหม้อนึ่งขีดเขียนลงไปในกระด้งซึ่งมีข้าวสารเป็นรูปต่าง
ๆ เมื่อชาวบ้านที่เดินทางมาขอให้ผีหม้อนึ่งช่วยทราบถึงสาเหตุแล้วก็จะกลับไปแก้ไขตามที่ผีหม้อนึ่งบอกไว้
สำหรับการแก้ไขนั้นแม่อุ้ยเงาจะให้ส้มป่อยเอาไปแช่น้ำให้คนป่วยอาบ
บางคนเมื่อแก้ไขแล้วอาการป่วยดีขึ้นก็จะกลับมาให้รางวัลก็มี
เรื่องราวของ
"ผีหม้อนึ่ง"
ของคนล้านนายังคงมีให้เห็นอยู่เสมอแม้ว่าบางครั้งความเชื่อดังกล่าวอาจสูญหายหรือถูกหลงลืมไปบ้างตามเวลา
แต่สิ่งสะท้อนที่ได้รับก็คือ ยาใจที่ผู้ป่วยต้องการเป็นที่พึ่งพิงสุดท้าย
เพราะพวกเขามีความเชื่อและเคารพในสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหมือนกัน
และหลังจากนี้ไปภายในจิตสำนึกและความรู้สึกของชาวบ้านทุกคนจะเปี่ยมล้นด้วยความสุข
ความอบอุ่นใจที่พวกเขาได้แสดงออกต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นับถือ
ที่มา www.chiangmainews.co.th